BIOS Nedir BIOS Güncelleştirmeleri BIOS Kurtarma İşlemi

Bios Nedir?



BIOS güncellemesi riskli bir istir. Adimlari dogru bir sekilde takip etmeniz gerekmektedir.

BIOS update islemi Asus anakartlarla birlikte gelmekte olan CD'nin içinde bulabileceginiz aflash.exe programi ile gerçeklesebilmektedir. Programi ve anakartinizin modeline göre download etmis oldugunuz BIOS dosyasini (*.awd) hard diskinize veya bir diskete kopyalayiniz.Anakartiniz Asus ise yeni BIOS sürümünü http://www.cizgi.com.tr <../download.htm> adresinden bulabilirsiniz. Daha sonra sisteminizi DOS modunda (açilista F8 ile) ya da sistem disketiyle açip aflash.exe yazarak enter'a basiniz.

AFLASH Programini çalistirdiginizda yanda görüldügü gibi anakartinizla ilgili BIOS bilgileri ekrana gelir.

Opsiyonel olan birinci seçenek, anakartinizin o an kullandigi BIOS versiyonunu herhangi bir probleme karsi yedeklemenizi saglar. "Please Enter File Name To Save:" komutuna herhangi bir isim vererek BIOS'unuzu yedekleyin. "BIOS Saved Successfuly" mesaji ile islem gerçeklesmis olur. ESC ile ana menüye dönebilirsiniz

İkinci seçenek seçildiginde program sizden yeni BIOS update dosyasinin ismini soracaktir. Bunu buraya girin (örnegin bx2b1009.awd) ve Return'e basin

Bundan sonra anakarta ait BIOS'u ve üzerine yazacaginiz yeni BIOS versiyonlarini gösteren asagidaki mesajlar çikacaktir. Ve Mesaji çiktiginda 'Y' tusuna bastiginizda, eger epromunuzda herhangi bir ariza yoksa BIOS'unuzun update islemi baslar.

5-10 snlik bir programlama süreci ardindan BIOS'unuz update edilmis olacaktir

Islem bittikten sonra BIOS'unuzu yeniden programlamak isteyip istemediginiz sorulacaktir. Hayir ile devam edebilirsiniz.

Son olarak ekranınıza islemin bitmis ve bilgisayari restart etmenizin gerekli olduguna dair bir yazi gelecektir. ESC ile programdan çikip, bilgisayarinizi restart ediniz. işlem tamam!

BİOS HATA MESAJLARI

1) Bir uzun iki kısa beep:

Ekran kartınızda bir sorun var. Ekran kartı kablosu yerinden çıkmış olabilir yada ekran kartınız bozuk.

2) Tek kısa beep:

Anakartın bellek tazeleme devresi sorunlu

3) CMOS Battery has failed:

CMOS pili zayıflamış. Değişmesi gerekir.

4) CMOS checksum error:

CMOS'un bozulduğunu gösterir. (CMOS pili bozuk veya zayıf olabilir)

5) Disk boot failure, insert system disk and press enter:

Sistem boot edemiyor. HDD bağlantısında sorun olabilir, HDD aktif partition tanımlanmamış olabilir, biostan HDD tanımlanmamış olabilir, HDD bozuk olabilir, HDD nizin system dosyaları silinmiş olabilir.

6) Keyboard error:

Sisteme bağlı bir klavye yok. Klavyenin kablosu hatalı takılmış olabilir, klavye bozuk olabilir, klavye girişinde sorun olabilir.

7) Primary Slave Failed:

Hatalı HDD tanıtımı. Yada daha önceden bilgisayara takılı olup daha sonra çıkarılan ve biostan kaldırılmayan hddler söz konusu olunca böyle yapar.

8) Floppy Disk Failed:

Disket sürücünüze erişelimiyor. Kablolarının düzgün takılıp takılmadığından emin olun. Eğer değiştrincede hata devam ediyorsa sürücünüzde sorun vardır.

9) Cache memmory bad, or not enabled cache:

Cache bellek bozulmuş olabilir. Yada cache bellek anakart ile uyumsuz.

10) DMA Error:

Doğrudan Erişimli Bellek devrelerinde sorun var. Anakartı değiştirin.
::BIOS Güncelleme İçin İpuçları
1. BIOS Güncelleme işleminden önce, BIOS Güncelleme programı sizlere: Kardeşim, bu dosya sizin sisteminizle uyuşmuyor gibisinden bir mesaj verirse, eğer güncellemek istediğiniz dosyanın doğruluğundan eminseniz, bu mesajı es geçebilirsiniz.

2. Bazı anakartlarda, BIOS Güncelleme işleminden önce CPU Level1 ve CPU Level2 Cache lerin BIOS dan [Disabled] edilmesi önerilir. Zira L1 veya L2Cache de kalan bilgiler BIOS kopmasına neden olabilir ve BIOS unuz kullanılmaz hale gelebilir.

3. Intel marka Flash ROM a sahip bir anakartın BIOS unu güncellerken, BIOS güncelleme esnasında bununla ilgili bir hata görebilirsiniz. Bu bir problem değil. Intel FLASH ROM ların yapısından kaynaklana bir özellik. Intel marka FLASH ROM ların Boot Block bölgesi yazma korumalı olduğundan bu mesaj belirir. Boot Block, sisteminizin açılması için gereken birkaç ufak bilgi içeriri ve güncellenmesi gerekmiyor.

4. BIOS un Güncellendiğini Nasıl Anlarım? Böyle bu soru çoğumuzun aklına gelmiştir. Çoğu anakartta, AWARD Moduler BIOS V.6.00 , copyright xxxx yazan yerin hemen altında sırasıyla şu ifadeler bulunur:

Anakart Modeli - BIOS Versiyonu

Mesela, Asus CUSL2 Anakartında BIOS Güncelleme öncesi ASUS CUSL2 ACPI BIOS Revision 1002 yazarken, BIOs u güncelledikten sonra, ASUS CUSL2 ACPI BIOS Revision 1003 yazdı. İşte buradaki 1003 rakamı, benim BIOS u güncellediğimi gösteriyor. INTEL anakartlarda ise, en üstte bu versiyon belirtilir. Dediğimiz gibi, ifade standarttır : Anakart Modeli BIOS Versiyonu. Eskisi ile yenisin karşılaştırdığınızda hemen olayı anlayabiliriz.

5. Ezberci olmayın! Anakartınızın üreticisinin talimatlarına uymanız sizin yararınıza olacaktır. Dikkat etmediğiniz en ufak bir nokta, size sorun yaşatabilir. Dolayısı ile okuyun...
::BIOS Güncelleme Rehberi
Biliyorsunuz, artık yeni donanımlar çok felaket bir hızla hayatımıza giriyor. Mesela yeni bir yongasete sahip anakart, çok hızlı bir şekilde piyasaya sürüldüğünden, BIOS'u tam oturmadan piyasaya sürülüyor ve gerek kendi yapısında olsun, gerek özellik konusunda olsun, gerekese de diğer donanımlarla olsun bir sorun/özellik eksiği olabiliyor. Bunun için, BIOS güncelleme olayına girişiyoruz. Ama nedir bu BIOS güncelleme işi? Püf noktları nelerdir? Nelere dikkat etmeliyim? gibi soruların cevabınız veriyor ve güncelleme olayını farklı anakart markalarında nasıl yapıldığını anlatıyoruz.

BIOS Güncelleme Nedir? Gerekli midir?

Bildiğiniz gibi, BIOS'dan donanımlarınız ile alakalı ayarları değiştirebiliyoruz. Tıpkı işletim sistemlerinde olduğu gibi BIOS'lar da hata içerebilir. Eğer anakartınız bir donanım ile çalışmayı reddediyorsa, veya uyumsuzluk yapıyorsa, bu sorunları ve(ya) hataları BIOS güncellemeleri ile gidermek mümkün. Kısacası BIOS güncellemesi, anakartınızın üreticisinin çıkardığı daha yeni BIOS sürümünü, kullandığınız BIOS ile değiştirmektir.

Çalışıyorsa, elleşme mantığını kullanarak, ortada bir sorun yokken BIOS Güncellemek pek mantıklı değil. Ama bakarsınız, yeni özellikler gelmiştir, kritik sorunlar giderilmiştir, o zaman güncelleriz. Tabii sırf sorunları gidermek için yapılan bir şey değil BIOS güncelleme. Örneğin yeni bir işlemci çıktı, anakartımız teorik olarak bu işlemciyi destekliyor. Ama işlemciyi taktığımızda, işlemcinin yanlış algılandığını görüyoruz. Yeni BIOS güncellemesi ile bu işlemcinin tam anlamıyla desteklendiğini görürsünüz.

BIOS, sadece okunabilir bellek(ROM) üzerine yazılı olduğunu söylemiştik. Eğer sadece okunabilir bir belleğin üzerindeyse, nasıl güncelleme yapacağız? Aslına bakarsanız, günümüzde, BIOS'lar EEPROM üzerine yazılıdır. EEPROM (Electrically Erasable Programmable ROM), elektrik yoluyla kendini programlamamıza olanak veren bir tip bellek. Dolayısı ile anakart üreticimizin çıkardığı BIOS güncellemelerini yapmamız mümkün oluyor. Bu güncelleme işini, BIOS yazılımının türüne göre veya anakart üreticisine göre farklı farklı yazılımlar ile yapabilmemiz mümkün. Örneğin, AWARD BIOS kullanan bir kişi, BIOS güncelleme yaparken AWDFLASH programını kullanır. Anakart üreticine göre de değişir demiştik. Asus anakartlar AWARD BIOS kullanmasına rağmen, AFLASH adında kendilerine has bir program kullanırlar.

BIOS Güncelleme İşlemi İçin Neler Gereklidir? Riskli midir?

Öncelikle sabırlı olmalısınız. BIOS güncelleme işlemi, eğer kurallara uyulmaz ise riskli bir iştir. Kurallara uyarsanız gayet basit bir işlem. Eğer anakartınızın üreticisinin sayfasında yazılanlara harfiyen uymazsanız, BIOS yazılma işlemi başarısız olarak sisteminiz tekrar açılmayabilir. Sözün özü, BIOS Güncelleme olaylarına girişmeden önce, anakart üreticinizin yazdığı uyarılara iyice uyun. Piyasadaki popüler anakart markaları için ayrı ayrı güncelleme işlemlerini beraber gerçekleştireceğiz; dolayısıyla olayın mantığını kavramanız açısından önemli olur diye düşünüyoruz.

Gerekli olan ve bilmeniz gereken şeylere topluca bir göz atalım:

Anakartınızın Markası & Modeli
Anakartınızın Üreticisinin Web Sitesi
Anakartınız için gereken BIOS dosyaları ve sistem disketi

Anakart Üreticilerini BIOS dosyaları için sunduğu direkt adresler ve programların adresleri:

ASUS: http://www.asus.com.tw/products/motherboard/bios.html
GigaByte: http://www.gigabyte.com.tw/support/mbbios_index.htm
Abit: http://www.abit-usa.com/english/down...pdate/main.htm
MSI: http://www.msi.com.tw/support/bios/main.htm
Soyo: http://www.soyousa.com/686bios.html
INTEL: http://support.intel.com/support/motherboards/desktop/
IWILL: http://www.iwillusa.com/support/Prod...sp?SupportID=8
FIC: http://www.fic.com.tw/techsupport/dr...earchbios1.asp
SpaceWalker (Shuttle): http://www.spacewalker.com/english/download.htm
Tyan: http://www.tyan.com/support/html/bios_support.html
::BIOS Kurtarma Rehberi (1)
BIOS Güncelleme yapan birisinin en çok korktuğu şey, BIOS Güncelleme sırasında bir sorun çıkması yada elektrik kesilmesi halinde BIOs çipinin kullanılmaz hale gelmesidir. İşte bu durum herkesi oldukça çok korkutan bir olay. Fakat herşeyin bir çözümü olduğu gibi, bu sorunun da çözümü buluyor. İşte bu yazımızda yazılımsal olarak kullanılmaz hale gelen BIOS'u nasıl tekrar dirilteceğimizi anlatıyoruz.

Sorun Nedir?

Sorun aslında oldukça iyi biliniyor. Bu sorun peki ne zaman karşımıza çıkıyor? BIOS Güncelleme sırasında elektriklerin kesilmesi, yanlış BIOS güncelleme esnasında yanlış dosyanın kullanılması, Win.Cih gibi virüslerin BIOS programcığını silmesi, gibi çeşitli sebeplerden dolayı BIOS zarar görüyor ve bilgisayarınız boot edemiyor.

Sorun hangi sebeplerden dolayı oluşuyor? diye soracak olursanız aslında cevabımız fazla uzun değil :BIOs Update sırasında yanlış BIOS dosyasının kullanılması, BIOS GÜncelleme sırasında Elektrik kesilmesi, Win.Cih gibi BIOs'a zarar veren virüslerin aktif olması.

Bu saydıklarımızdan her anakart etkilenmiyor. Öncelikle Gigabyte'ın BX2000 ve sonrası anakartlarında, Intel'in Intel Seattle ve daha sonraki anakartlarında, Asus'un yeni nesil anakartlarında ve MSI gibi Dual BIOS ya da Twin BIOs teknolojisini kullanan anakartlarda bu soruna rastlamıyoruz. Gigabyte Bx2000 ve daha sonrası anakartlarında Dual BIOS adını verdikleri bir sistem ile bu tür sorunların önüne geçmeyi başardı. Bu teknolojide iki adet BIOS bulunmakta. Ana BIOS ve Yedek BIOS. ANa BIOS zarar gördüğü zaman sistem yedek BIOS'dan açılıyor ve Ana BIOS tekrar eski haline döndürülüyor. İşte bu teknolojiye sahip ilk anakart olan Gigabyte Bx2000 Win.Cih virüsünden ağzı yanan ve bu virusten etkilenmek istemeyen kullanıcıların ilk tercihi olmuştu ve satış rekorları kırmıştı. GigaByte bundan sonra bütün anakartlarında Dual BIOS teknolojisini kullandı.

Intel marka anakartlarda ise Dual BIOS benzeri şeklinde bir teknoloji yok. Bu anakart'da Boot Block adı verilen bölüm BIOS update yada Viruslerden etkilenmiyor. Bİlgisayarın BOot edebilmesi için Boot Block kısmı gereklidir. Intel anakartları paçayı böyle sıyırıyor.

Asus'un yeni nesil anakartlarında sanırım benzer bir teknoloji var. Sanırım diyorum çünkü daha deneme fırsatım olmadı. Haber gurubundan bir arkadaş ASus P3V4X ile BIOS Güncelleme yaparken "Data Compare " hatası verdiğini ve Bilgisayarını yeniden başlattığında bir sorunun olmadığını gözlemiş. Normal şartlarda bu hatayı veren bir anakartın BIOS'unun işlev yapamaması lazım. Örneğin Asus P3B-F'de zamanında benzer bir hata ile karşılaşmıştım ve bilgisayar yeniden başlamamıştı...

MSI, Chaintech gibi ülkemizde pek aktif olmayana bazı anakart firmaları bütün anakartlarında olmamak üzere, bazı anakartlarında Dual BIOS benzeri Twin BIOS teknolojisini kullanıyorlar ( Telif haklarında dolayı Twin BIOS kullanılıyor ). Çalışma mantıkları hemen hemen aynı.

Bu yazımızda anlatacağımız çözümler kimler için geçerli peki?

Yandaki şekilde gördüğünüz dikdörtgen şekildeki EEPROM'lar için anlatacığımız çözüm geçerli. MSI ve ABit'in bazı modellerinde kare şeklinde BIOS'lar bulunuyor. Onları çıkararak bunları yapmanız mümkün. Ama ben denemelerimi yandaki şekilde de gördüğünüz dikdörtgen şekildeki EEPROM'lar üzerinde denediğmiden dolayı, bu konu üzerinde yoğunlaşacağım.

Peki bu iş için neler gerekli?

İlk başta belirlemeniz gerek bir kaç şey var. Bunlar :

1. EEPROM'unuz 1 Mbit'lik mi yoksa 2 Mbitlik'mi yoksa 4 Mbit'lik mi?
2. BIOS'unuz AMI BIOS mu yoksa AWARD BIOS mu?

Bunları belirledikten sonra gerekli bu işlemi yapabilmek için bazı araç gereçlere ihtiyacınız var. Bunlar:

1. BIOS'unuz AMI BIOS ise AMI BIOS'a sahip başka bir anakart. Eğer AWARD ise, AWARD BIOS'a sahip başka sağlam bir anakart.
2. BIOS'unuz 1 Mbit'lik ise, 1 Mbit'lik BIOS'a sahip başka sağlam bir anakart
3. Çalışmaz halde olan anakartınız için gerekli olan BIOS dosyalarını ve programını söylememe gerek yok sanırım.

Önemli Notlar:

1- Bu işlemler sonucu gelecek herhangi hasardan Hardware Station sorumlu tutulamaz.
2- Bu işlemler denenmiş oldugundan anlatılmaktadır.
3- Asus anakartların BIOS'unu sadece ASus anakartlarda yazabiliyorsunuz. Bunun sebebi sanırım Asus'un BIOS'unu update etmek için AWDFLASH programının algoritmalarını kullanmaması. Ayrıca başka anakartların BIOS'unu ASUS anakartlar ile yazamıyorsunuz. ( Güncel anakartlarında )

Abit BP6 anakartımın BIOS'unu update ederken elektrikler kesildi ve tahmin edeceğiniz üzere anakart kullanılmaz hale geldi. İlk etapta Tellioğlu Bilgisayardan ayrı bir BIOS çipi istedim fakat ellerinde olmayınca iş başa düştü. AWARD BIOS'a sahip başka bir anakart buldum ve işlemlere başladım. Yapacağınız işlemleri sırasıyla adım adım anlatıyorum.

1- Çalışmaz halde olan anakartınızın BIOS'unu dikkatlice, yerinden çıkartın. Bu işlemi yaparken özel bir çıkartıcı kullanmadım ama çıkarmak zor oldu. Bu çıkartıcı malzemeyi kullanırsanız daha iyi edersiniz. Aman dikkat diyorum, BIOS çipini çıkartırken ayaklıkların eğilmemesine özen gösterin. Varsın eğilsin, düzeltirsiniz elbette ama ya ayaklardan bir tanesi koparsa? Aman dikkat diyorum tekrar.

2- İşlemi üzerinde yapacağınız olan anakartı sisteme takın, üzerinde sadece ekran kartı olsun. Bilgisayarı sistem disketi ile açlın ve bu disket içinde gerekli BIOS dosyaları olsun. Sisem tamamiyle açıldıktan sonra, işlem yapacağınız anakartın BIOS'unu çıkartın. Anakart çalıştığı yerde bu işlemi yapıyoruz aman dikkat. BIOS çipini çıkartırken, herzamankinden daha fazla özen gösterin.

3- Çalışan anakartın üzerindeki BIOS çipini çıkardıktan sonra, kendi BIOS çipinizi takın. Yine aman dikkat diyorum, çünkü BIOS çipinizi doğru yönü ile takın. Eğer yanlış bir şekilde takarsanız, BIOS çipinizi yanacak ve anakartınız zarar görecektir. Bu husus çok önemli.

4- Kendi BIOs'unuzu doğru bir şekilde taktıktan sonra, BIOS update yapmak için kullandığınız programı açın ve update işlemini yapın. İşlem bittiğinde her BIOS'u kendi anakartları üzerine takın.

5- Önceden BIOS'u çalışmaz olan anakartın artık çalışmış olduğunu göreceksiniz. Ama bu düzeltme işlemni başka marka bir anakartta yaptı iseniz ilginç bir sorun ile karşılaşacaksınız. Bilgisayarınız bir 386'dan bile yavaş çalışacaktır. Peki bunu nasıl düzelteceksiniz? Çok basit. BIOS güncelleme işlemini tekrar yapacaksınız ve mutlu bir şekilde işlerinize döneceksiniz.

Evet, kurtarma işlemini hep beraber yaptık. Ben bu işlemler sonucu çalışmaz halde olan Abit BP6 anakartını çalışır hale getirdim ve şu anda anakartta hiç bir sorun yok.
::BIOS Kurtarma Rehberi (2)
BIOS Güncelleme sırasında bir sorun oldu. Sistem açılmıyor. Ne yapmalı? Heyecana kapılmadan, 'Meşru zeminde çözüm tükenmez!' lafından ilham alarak çözüm arayışına girmekten başka çare yok. İşte biz size, yapabileceğiniz yöntemleri şöyle bir anlatalım. Ama sonda söylememiz gerekenleri başta söyleyelim: Bu anlatacağımız işlemler, anakart markasına göre değişebilir. Zaten eğer anakartınız için bir kurtarma yöntemi var ise, bu işlemler anakartınızın üreticisinin web sitesinde, kıyıda köşede belirtilir. Lafı fazla uzatmadan hemen konuya girelim.

Önce şanslı kullanıcılardan başlayalım. INTEL FLASH ROM'lu anakarta sahip kullanıcılar, biraz şanslı.Zira, INTEL FLASH ROM'un Boot Block denilen bölge için yazma korumasına sahip. Boot Block, çok kaba bir tabirle, bilgisayarınızın açılabilmesi için bir takım algoritmalara sahip, BIOS çipinde çok ufak bir yer kaplayan sistemcik. Dolayısı ile aslında bu bölümün güncellenmesi gerekmiyor. INTEL, kendi ürettiği FLASH ROM ( BIOS çipi diyebiliriz )'larda bu boot block koruma özelliğini koymuş ve bu FLASH ROM'u kullanan anakartlarda, BIOS Güncellemesi sonucunda sorun yaşama ihtimalinin yok denecek kadar az. BIOS Güncelleme esnasında elektrikler gitti diyelim. BIOS'unuzun Boot Block bölümü hasar görmediğinden, bilgisayarınız yine açılacaktır ve Güncelleme işlemini tekrardan yapmanız istenecektir. Çünkü, BIOS Güncelleme olayının ilk bölümünde, BIOS çipindeki bilgiler silinir, ikinci adımda ise bilgiler tekrar yazılır. Yani yarıda kalan işlem sonucunda tekrar BIOS Güncelleme yapmazsanız, olmaz. Örneğin INTEL, kendi anakartlarında doğal olarak INTEL FLASH ROM'ları kullanıyor ve eğer BIOS Güncelleme esnasında bir sorun yaşarsanız, uygulayacağınız bir kurtarma prosedürünü sizlere sunuyor. Bunu kısaca anlatalım :

1. INTEL anakartların üzerindeki 'flash recovery' olarak tanımlanan jumper'ı bulun ve recovery (kurtarma) pozisyonuna getirin.
2. Yukarıda, INTEL anakartlar için hazırladığımız disket ile sistemi açın.
3. O da ne?Görüntü yok. Olsun biz işimizi kasa speaker'ı ile halledeceğiz. Bip sesi duyduğunuz anda Disket Sürücünüzün ışığı yanıyor ise, işlem başlamıştır demektir. Floppy ışığı söndüğünde işlem bitmiştir.
4. Sistemi kapatın ve jumper'ı eski konumuna getirin.
5. Sisteminizi tekrar açaraktan, tekrar Güncelleme işlemine başlayın.

INTEL anakartlarda kurtarma prosedürü böyle. Anakartınızın üreticisinin WEB sitesine gidip, sizin anakart INTELFLASH ROM kullanıyorsa, kurtarma prosedürlerine göz atmanız mümkün olabilir.

Şimdi anlatacağımız çözüm ise, AWARD BIOS kullanan bir çok anakart kullanıcıları için geçerli olacak bir çözüm (ASUS hariç). Bu çözüm bir çok anakart üreticisinin web sitesinde açıklanan bir çözüm fakat genelde doküman okumakta biraz zorluk çektiğimizden bu tür ince ayrıntıları genelde es geçeriz. Geçenlerde, ANET Haber sunucusunda, bir arkadaş tarafından gündeme getirildi bu yöntem. Zaten bu yöntemi kullanarak, bazı anakart üreticileri BIOS Güncelleme işlemini yapmamızı öneriyorlar ( Örneğin ABIT ve MSI ). AWARD BIOS'a sahip anakartlarda işe yarayan bir kurtarma olayı otomatikleştirilmiş bir olay. Şimdi adım adım bu olayı anlatarak, sizlere bunun çalışma mantığından bahsedelim.

BIOS Güncelleme sırasında, elektrik kesilmesi gibi bir sorun oluştu ve bilgisayarınız açılmaz hale geldi. Heyecanlanmadan, İnternet erişimi olan başka bir bilgisayar buluyoruz ve işlemlere başlıyoruz. (AWARD BIOS'a sahip anakartlar için ' ASUS hariç )

1. İlk olarak bir sistem disketi yaratmanız gerekiyor : format a:/q/s

2. Anakartınızın üreticisinin WEB adresine gidin ve sizin anakartınız için olan yeni BIOS dosyasını indirin. AWDFLASH programını da indirin. AWDFLASH programını ve BIOS dosyasını (BIOS dosyası sıkıştırılmış ise açmanız lazım) diskete kopyalayın. Ve sisteminizdeki Autoexec.bat dosyasını da diskete kopyalayın. Şimdi Disket Sürücünün içindeyken, Autoexec.bat dosyasına sağ tuş tıklayıp düzenle deyin. Autoexec.bat içerisindeki tüm satırları silin. Ve şunları yazın:
A:\AWDFLASH dosya_adı.xxx /SN /PY /CP /CD /CC

Örneğin:

A:\AWDFLASH W6334VMS.bin /SN /PY /CP /CD /CC

Sonda olan parametrelerin ne anlama geldiğini geride kalan sayfalarda bahsetmiştik. Biz bu arada AWRDFLASH programının AWDFLASH.EXE şeklinde bulunacağını varsayarak, AWDFLASH yazdık. Ama AWDFL770 gibi isimlerle de bulunabilir. Çektiğiniz AWARD BIOS Güncelleme programının ismine göre, verdiğimiz komut satırını değiştirmemiz gerekiyor. Örneğin :

A:\AWDFL770 w6334VMS.bin /SN /PY /CP /CD /CC

Autoexec.bat dosyası içindeki değişiklikleri yaptıktan sonra, bunu kayıt edin.

3. Bu disket ile, BIOS'u rahmetli olan anakartın takılı olduğu sistemi açıyoruz. Ekrana görüntü gelmeyecektir. Bip sesiyle beraber, Disket Sürücü ışığının yanmasıyla işlem başlayacaktır. 1,5 ' 2 dakika arası sürecek bir işlemden sonra, disket sürücünün ışığı sönecektir. Ve sistemi artık başlatabilirsiniz!

İşlemimiz gayet basit. Sadece BIOS'un, disket içindeki AWDFLASH programının kullandığı parametreleri anlayarak, siz hiç elleşmeden, BIOS otomatik olarak güncelleme işlemini yaptı. Ama dediğimiz gibi; bu yöntem her anakartta çalışmıyor. Ben Abit BP6 anakartta denedim, çalıştı. GigaByte anakartlarda da çalıştığını duyduk. MSI ve SOYO da, bir sorun olduğunda bu yöntemi öneriyor.

Bu anlattıklarımız AWARD BIOS'lu anakartlar için geçerliydi. Peki AWARD BIOS'a sahip ASUS anakartlarda bu durum ne alemde? Bu soruyu da cevaplamaya çalışalım.

Daha önce bahsettiğimiz gibi, ASUS, kendi anakartlarındaki BIOS Güncelleme işlemini yapabilmemiz için AFLASH programını bizlere sunuyor. Kilit nokta şu: AFLASH programını çalıştırdığınızda, karşınızda duran ikinci seçenek : 'Update BIOS Including Boot Block and ESCD' Bunun Türkçe'si şu : 'Boot Block ve ESCD dahil BIOS'u güncelle'. Boot Block'un sistemin boot edebilmesi için gerekli olduğunda bahsetmiştik. Öyleyse, Asus Anakartların BIOS'unu güncellerken bir sorun çıkarsa, Boot Block'un zarar görmüş olması ihtimaller arasında. O zaman sisteminiz açılmayacak anlamına gelir. Tabii her zaman böyle olacak diye bir kaide yok. Boot Block gerekli olduğu vakitlerde güncelleniyor. Eğer şanslı gününüzde iseniz, Boot Block'a zarar gelmemiştir ve PC açılır. Zira, ANET haber gurubunun sürekli müdavimlerinden olan bir arkadaş, ASUS P3V4X anakartının BIOS'unu güncelledikten sonra, AFLASH programı 'Data Compare Failure' şeklinde bir hata vermiş. PC'yi yeniden başlattığında, sistem sorunsuz açılmış. Zaten, bir tane kesintisiz güç kaynağına sahip olsanız, öyle çok uğraşmanız gerekmiyor. Zira güncelleme programı hata verirse, yükleyin eski BIOS'u gitsin.

Lafı fazlaca dolamadan AMI BIOS'a gelelim. AMI BIOS'lar için genelde ortak bir kurtarma yöntemi var. Bu yöntemin çalıştığını bildiğimiz anakart markaları şunlar : MSI, Shuttle, Tyan.

1.AMI BIOS'u olan anakartınızın markasına ve modeline göre, anakartınızın üreticinizin adresinden yeni BIOS dosyasını çekin. Bu dosyanın ismi şuna benzer bir şey olur : A54MS10.ROM

2. Bu dosyanın ismini, AMIBOOT.ROM olarak değiştirin. Sonra bunu boş bir diskete kopyalayın.

3. Diskete sistem dosyalarını transfer ETMEYİN. Diskette sadece ve sadece AMIBOOT.ROM dosyası olacak. Açılmayan sisteme bu disketi koyduktan sonra, CTRL ve HOME tuşlarını nasılı tutarken sistemi açın. Disket Sürücünün ışığı yandıktan sonra elinizi bu tuşlardan çekin.

4. Sistem, BIOS Güncelleme olayını yaklaşık 35-40 saniye içinde bitirecek. İşlem bittiğinde birkaç bip sesi çıkacaktır. Daha sonra sisteminizi açabilirsiniz!

BIOS kurtarma olayları genel hatlarıyla böyle. Sizin anakartınızda bir sorun olduğunda, anakartınızın üreticisinin web sayfasına gidip, kurtarma prosedürlerine bakıyorsunuz. Genelde bizim anlattıklarımız geçerlidir; farklı bir prosedür var ise onu uygulamak lazım. Bunlardan hiç biri işinize gelmezse, biraz elinizi BIOS çipi söküp takmaya yatkın olacak.

Alıntıdır.

BIOS Güncelleme Nedir? Gerekli midir?

Bildiğiniz gibi, BIOS'dan donanımlarınız ile alakalı ayarları değiştirebiliyoruz. Tıpkı işletim sistemlerinde olduğu gibi BIOS'lar da hata içerebilir. Eğer anakartınız bir donanım ile çalışmayı reddediyorsa, veya uyumsuzluk yapıyorsa, bu sorunları ve(ya) hataları BIOS güncellemeleri ile gidermek mümkün. Kısacası BIOS güncellemesi, anakartınızın üreticisinin çıkardığı daha yeni BIOS sürümünü, kullandığınız BIOS ile değiştirmektir.

Çalışıyorsa, elleşme mantığını kullanarak, ortada bir sorun yokken BIOS Güncellemek pek mantıklı değil. Ama bakarsınız, yeni özellikler gelmiştir, kritik sorunlar giderilmiştir, o zaman güncelleriz. Tabii sırf sorunları gidermek için yapılan bir şey değil BIOS güncelleme. Örneğin yeni bir işlemci çıktı, anakartımız teorik olarak bu işlemciyi destekliyor. Ama işlemciyi taktığımızda, işlemcinin yanlış algılandığını görüyoruz. Yeni BIOS güncellemesi ile bu işlemcinin tam anlamıyla desteklendiğini görürsünüz.

BIOS, sadece okunabilir bellek(ROM) üzerine yazılı olduğunu söylemiştik. Eğer sadece okunabilir bir belleğin üzerindeyse, nasıl güncelleme yapacağız? Aslına bakarsanız, günümüzde, BIOS'lar EEPROM üzerine yazılıdır. EEPROM (Electrically Erasable Programmable ROM), elektrik yoluyla kendini programlamamıza olanak veren bir tip bellek. Dolayısı ile anakart üreticimizin çıkardığı BIOS güncellemelerini yapmamız mümkün oluyor. Bu güncelleme işini, BIOS yazılımının türüne göre veya anakart üreticisine göre farklı farklı yazılımlar ile yapabilmemiz mümkün. Örneğin, AWARD BIOS kullanan bir kişi, BIOS güncelleme yaparken AWDFLASH programını kullanır. Anakart üreticine göre de değişir demiştik. Asus anakartlar AWARD BIOS kullanmasına rağmen, AFLASH adında kendilerine has bir program kullanırlar.

BIOS Güncelleme İşlemi İçin Neler Gereklidir? Riskli midir?

Öncelikle sabırlı olmalısınız. BIOS güncelleme işlemi, eğer kurallara uyulmaz ise riskli bir iştir. Kurallara uyarsanız gayet basit bir işlem. Eğer anakartınızın üreticisinin sayfasında yazılanlara harfiyen uymazsanız, BIOS yazılma işlemi başarısız olarak sisteminiz tekrar açılmayabilir. Sözün özü, BIOS Güncelleme olaylarına girişmeden önce, anakart üreticinizin yazdığı uyarılara iyice uyun. Piyasadaki popüler anakart markaları için ayrı ayrı güncelleme işlemlerini beraber gerçekleştireceğiz; dolayısıyla olayın mantığını kavramanız açısından önemli olur diye düşünüyoruz.

Gerekli olan ve bilmeniz gereken şeylere topluca bir göz atalım:
- Anakartınızın Markası & Modeli
- Anakartınızın Üreticisinin Web Sitesi
- Anakartınız için gereken BIOS dosyaları ve sistem disketi
ASUS Anakartlar

ASUS Anakartlarda, genelde AWARD BIOS kullanıyor. Sadece, şu an için eski bir kart sayılan ASUS K7M�de AMI BIOS kullanılmıştı. Onun haricinde, AWARD BIOS kullanılıyor. Fakat ASUS, P3B-F dahil olmak üzere ondan sonra çıkan tüm anakartlarında, alışık olduğumuz AWARD Moduler BIOS�un aksine, AWARD Medallion BIOS kullanılmış. BU BIOS�dan geçtiğimiz sayfalarda bahsetmiştik. ASUS anakartların BIOS�unu güncellemek için, ASUS�a özel olan AFLASH programını kullanmak gerekiyor. K7M serisi için ise, Flash822.exe dosyasını kullanmak gerekiyor.

Genel olarak baktığımızda, Asus anakartların BIOS�unu güncellemek için iki adet dosyaya ihtiyacımız var. AFLASH.exe ve güncel BIOS dosyası.

Adım Adım ASUS BIOS Güncellemesi (Örnek Anakart: ASUS CUSL2)

1. Önce sistemi boot edebilecek bir disket hazırlamamız gerekiyor. Bunun için Win9x kullanıyorsanız, disket sürücünüze boş bir disket koyup, Başlat-Programlar-MS-DOS komut istemi yolunu izleyip, format a:/q/s komutunu verin. Bu şekilde bir sistem disketimiz olmuş oldu. PC�yi bu disket ile açmamız gerektiğinden, BIOS�a girip BOOT menüsünden boot sırasında birinciliği disket sürücünüze verin. Böylece sistemi disketten boot edebileceğiz.

2. Anakartınızın modeline göre, kutucukta belirtilen BIOS dosyalarının adresine gidip, sizin anakartınız için en güncel olan BIOS dosyasını çekin. Ayrıca, yine AFLASH programını çekmeniz gerekiyor. Çekeceğiniz BIOS dosyası sıkıştırılmış olarak geleceğinden¸ bu dosyayı disket sürücünüzün içine açın. AFLASH programını da diskete kopyalayın. Ayrıca BIOS�a girerek, önemli ayarları bir kenara not edin.

3. Bilgisayarı disketten açtıktan sonra, komut satırına:
AFLASH
yazıp Enter�a basın.

4. Ekrana iki seçenek gelecek. Birincisi : Şu anki BIOS sürümünü bir dosyaya kaydet; ikincisi: BIOS�u güncelle.

5. Her ihtimale karşı, siz şu anda kullandığınız BIOS�u yedekleyin. İlerde belki bu eski BIOS�lar ile koleksiyon yaparsınız. Şaka bir tarafa, acil durumlarda gerekli olabilir. Birinci seçeneği seçtikten sonra, sizden şu anda kullandığınız BIOS sürümünün yedeklenmesi için dosya ismi isteyecek. Eskibios.bin yazabilirsiniz mesela.

6. Daha sonra 2. seçeneğe geçin. Sizden, İnternetten çektiğiniz BIOS dosyasının ismini ister. Bunu buraya yazın ve Enter�a basın. İlk etapta, güncellemek istediğiniz BIOS dosyasının anakartınız ile uyumlu olup olmadığı kontrol edilir. Bu doğrulama esnasında size şöyle bir mesaj verebilir: �Notice: Boot Block is Different�. Size güncelleyeceğine emin misiniz diye sorulduğunda Y tuşuna basıp devam edebilirsiniz. Bu mesajı neden verdiğini daha sonra anlatacağız. İşlem başarılı olursa, �Flashed Successfully� mesajı belirecektir.

7. Eğer bir hatayla karşılaşırsanız, bilgisayarınızı yeniden başlatmayın. Güncelleme işlemini tekrar yapın. Sorun yine devam ederse, bu sefer AFLASH programı ile kayıt ettiğimiz eski BIOS�u yüklemek zorunda kalacağız.

8. Eğer ola ki işlem başarısızlıkla sonuçlandığı halde sisteminizi kapatıp açarsanız, Boot Block�un durumuna göre sistem açılır veya açılmaz. Boot Block, BIOS�da bir bölüm olup bilgisayarınız açılması için gereklidir. Eğer güncelleme işleminde Boot Block zarar görürse, sisteminiz açılmayacaktır. Aklınızda bulunsun diye söyleyeyim; anet haber gurubundan bir arkadaş, ASUS P3V4X ile BIOS güncelleme işlemi yaparken hata vermiş ama bilgisayarını kapatıp tekrar açtığında sorun yokmuş. Demek ki Boot Block korunmuş. Bu konuya ileriki sayfada olan �BIOS Kurtarma� adlı bölümde değiniyoruz.

9. BIOS Güncelleme işlemi başarı ile biterse,BIOS�a girerek, Load Setup Defaults ayarını seçerek, Enter�a basıyoruz. Daha sonra, daha önce değiştirmiş olduğumuz BIOS ayarlarını tekrar el ile ayarlıyoruz.

NOT: Güncellemeleri yapmadan önce, sitedeki uyarılara dikkat edin. Örneğin Asus CUSL2 Kullanıcılarına şöyle bir uyarı yapılmış:
�Eğer AFLASH programının 1,27 versiyonunu kullanarak, BIOS versiyonu 1001.A veya daha önceki sürümden yeni sürümlere güncelleyecek iseniz, BIOS�dan Advanced-PCI Configuration-VGA BIOS Sequence ayarını [PCI/AGP] yapın. Aksi takdirde sistem doğru bir şekilde başlayamayacaktır. Böyle bir durumda, AGP veya PCI yuvasına taktığınız ekran kartını çıkartarak, Clear CMOS jumper�ı ile CMOS bilgilerini silin. Anakart üzerine entegre olan ekran kartı ile bilgisayarı açıp, Load Setup Defaults yaptıktan sonra, Add-On ekran kartınızı kullanabilirsiniz.�

Anlayacağınız, önemli uyarılar bunlar; dikkat etmek lazım.


GigaByte Anakartlar

GigaByte Anakartlarda genelde karşılaşacağınız BIOS, AWARD BIOS�dur. Güncel bir Gigabyte Anakartınız var ise, AWDFLASH programının en son sürümün kullanmanız gerekiyor. Zira son 3-4 aydır çıkan, sadece GigaByte için değil, hemen hemen tüm anakartlarda AWARD BIOS�un 6,0 sürümü kullanılıyor. Dolayısı ile yeni BIOS sürümünü güncellemek için yeni bir güncelleme dosyası kullanmak lazım.

Adım Adım GigaByte BIOS Güncellemesi (Örnek Anakart BX2000+)

1. Önce sistemi boot edebilecek bir disket hazırlamamız gerekiyor. Bunun için Win9x kullanıyorsanız, disket sürücünüze boş bir disket koyup, Başlat-Programlar-MS-DOS komut istemi yolunu izleyip, format a:/q/s komutunu verin. Bu şekilde bir sistem disketimiz olmuş oldu. PC�yi bu disket ile açmamız gerektiğinden, BIOS�a girip ADVANCED BIOS FEATURES menüsünden, boot sırasında birinciliği disket sürücünüze verin. Böylece sistemi disketten boot edebileceğiz.

2. Anakartınızın modeline göre, kutucukta belirtilen BIOS dosyalarının adresine gidip, sizin anakartınız için en güncel olan BIOS dosyasını çekin. Ayrıca, AWDFLASH programını çekmeniz gerekiyor. Çekeceğiniz BIOS dosyası içinde normalde AWDLFLASH dosyası da bulunuyor ama her ihtimale karşı bu dosyayı çekmiş olmanızda fayda var. BIOS dosyası, sıkıştırılmış olarak geleceğinden¸ bu dosyayı disket sürücünüzün içine açın. AWDFLASH programını da diskete kopyalayın. Ayrıca BIOS�a girerek, önemli ayarları bir kenara not edin.

3. Bilgisayarı disketten açtıktan sonra, komut satırına:
awdflash dosya_adı.xxx
yazıp Enter�a basın. Dosya_adı.xxx yerine, anakartımız için İnternetten çektiğimiz BIOS dosyasının ismini yazacağız. Örneğin:
awdflash bx2000p.f3

4. AWDFLASH programına girdiğinizde, size alt bölümde bir soru soracak : �Do You Want To Save Bios?� Şu anda kullandığınız BIOS�u kayıt edip etmeyeceğinizi soruyor. �Y� tuşuna basarak bunu kabul edin ve kayıt edilmesi için bir dosya adı girin . Örneğin: eskibios.bin

5. Bu işlem bittikten sonra, alt bölümde ikinci bir soru belirecek: �Are you sure to program?�. BIOS�u güncellemek istediğinize emin olup olmadığınızı soruyor. �Y� tuşuna basıp devam ediyoruz.

6. Olay kendi kendine bitecektir. Bu esnada arkanıza yaslanıp, rahatlayın. Sorun olur mu o tartışılır; ama gerçek bir şey var ki, GigaByte�ın güncel modellerinin hemen hemen hepsinde çift BIOS kullanılıyor ve bir sorun olsa bile, ikinci BIOS devreye girerek sizi kurtarıyor. Bir sorun olsa dahi BIOS Kurtarma bölümüne bakarak sorunu halledebilirsiniz. GigaByte, bu teknolojiyi ilk olarak BX2000 anakartında kullanmıştı ve bu anakartın çıktığı dönemlerde en çok satılan anakart haline gelmişti. Daha sonraları bir çok firma benzer teknolojiler ile olaya el attı.

7. İşlem bittiğinde, bilgisayarınız yeniden başlatarak BIOS�a girin ve LOAD SETUP DEFAULTS seçeneğini uygulayın. Değiştirmek istediğiniz ayarları değiştirip, kayıt edip çıkın.

ABIT Anakartlar

ABIT Anakartların hemen hemen hepsi AWARD BIOS kullanıyor. Her şeyden önce belirtmememiz gereken bir şey var. Abit Anakarta sahipseniz, Internet karmaşasında yolunuz bir nevi bulmuşsunuz demektir: Abit�in sitesi Türkçe olarak ta hizmet veriyor. Bu anlamda Abit�i tebrik etmek gerekir. Abit�in Türkçe sayfalarına http://www.abit.com.tw/turkish/index.htm adresinden ulaşabilirsiniz.

Önceden, Abit anakartların BIOS�unu update etmek için 3 adet dosya gerekiyordu; ama şimdi o sistem yok. İki dosyaya ihtiyaç duyacağız. Birincisi AWDFLASH programı, ikincisi ise BIOS güncellemede kullanacağımız yeni BIOS dosyası.

Adım Adım ABIT BIOS Güncellemesi (Örnek Anakart: ABIT SE6)

1. Önce sistemi boot edebilecek bir disket hazırlamamız gerekiyor. Bunun için Win9x kullanıyorsanız, disket sürücünüze boş bir disket koyup, Başlat-Programlar-MS-DOS komut istemi yolunu izleyip, format a:/q/s komutunu verin. Bu şekilde bir sistem disketimiz olmuş oldu. PC�yi bu disket ile açmamız gerektiğinden, BIOS�a girip ADVANCED BIOS FEATURES menüsünden, boot sırasında birinciliği disket sürücünüze verin. Böylece sistemi disketten boot edebileceğiz.

2. Anakartınızın modeline göre, kutucukta belirtilen BIOS dosyalarının adresine gidip, sizin anakartınız için en güncel olan BIOS dosyasını çekin. Ayrıca, AWDFLASH programını çekmeniz gerekiyor. BIOS dosyası, .EXE uzantılı olarak geliyor. Dolayısı ile bu dosyanın üzerine çift tıklayıp kendiliğinde açılmasını sağlayın. Sonra oluşan bu dosyayı disket sürücünüze kopyalayın. AWDFLASH programını da diskete kopyalayın. Ayrıca BIOS�a girerek, önemli ayarları bir kenara not edin.

3. Bilgisayarı disketten açtıktan sonra, komut satırına:
awdflash dosya_adı.xxx
yazıp Enter�a basın. Dosya_adı.xxx yerine, anakartımız için İnternetten çektiğimiz BIOS dosyasının ismini yazacağız. Örneğin:
awdflash SE6_SW.BIN



4. AWDFLASH programına girdiğinizde, size alt bölümde bir soru soracak : �Do You Want To Save Bios?� Şu anda kullandığınız BIOS�u kayıt edip etmeyeceğinizi soruyor. �Y� tuşuna basarak bunu kabul edin ve kayıt edilmesi için bir dosya adı girin . Örneğin: eskibios.bin

5. Bu işlem bittikten sonra, alt bölümde ikinci bir soru belirecek: �Are you sure to program?�. BIOS�u güncellemek istediğinize emin olup olmadığınızı soruyor. �Y� tuşuna basıp devam ediyoruz.

6. İşlem bittiğinde, bilgisayarınız yeniden başlatarak BIOS�a girin ve LOAD SETUP DEFAULTS seçeneğini uygulayın. Değiştirmek istediğiniz ayarları değiştirip, kayıt edip çıkın.

Abit, bu işi otomatikleştirmek için birkaç komut daha yazmamızı daha mantıklı buluyor. Bilgisayarımızı hazırladığımız sistemi disketiyle açtıktan sonra komut satırına şunu yazmak olacak:

awdflash SE6_SW.BIN /cc /cd /cp /py /sn /cks /r
Buradaki harflerin anlamları ise şöyle:
cc: Güncelleme işlemi bittikten sonra CMOS bilgilerini sil
cd: Güncelleme işlemi bittikten sonra DMI bilgilerini sil
cp: Güncelleme işlemi bittikten sonra PnP bilgilerini sil
py: BIOS�u Güncelle
sn: BIOS yedeği alma
cks: Güncelleşmiş dosyayı eskisi ile karılaştır
r : Güncelleme işlemi bittikten sonra sistemi yeniden başlat.

Bir sorun yaşarsanız, ilerideki BIOS Kurtarma bölümüne bakın.

MSI Anakartlar

MSI, anakartlarının bir çoğunda AWARD BIOS kullanıyor. Fakat AMI BIOS kullanan bazı modelleri de yok değil.

MSI, BIOS güncelleme işini kolaylaştırmak için, bütün dosyaları aynı dosya içinde sıkıştırıp sitesine koymuş. Anakartınızın modeline uygun dosyayı indirdikten sonra, bunu bir klasöre açın. Bu klasörün içine baktığınızda, Autoexec.bat dosyası göreceksiniz. İşte güncelleme işleminin otomatik olacağının göstergesi. Sistemi disketimize, klasörümüzde yer alana tüm dosyaları kopyalayın, ve sistemi yeniden başlatın. İşlem bittiğinde bilgisayarınız yeniden başlayacaktır. Ben buna gelemem, klasik yöntem bana daha hoş diyorsanız, eğer AWARD BIOS�lu MSI anakarta sahipseniz, GigaByte anakartlarda uyguladığımız prosedürün aynısını MSI anakartlarda da uygulayabilirsiniz.

Bir de, MSI�nin AMI BIOS kullanan anakartları var. Bunlar için Güncelleme işlemini adım adım anlatalım:

1. Bir sistem disketi yaratın. Internet çekeceğiniz dosyayı diskete kopyalayın. Aynı diskete yine MSI�nin sitesinden çektiğiniz AMIFL634.EXE dosyasını diskete kopyalayın.

2. Yeni BIOS dosyasının adı şu şekilde olmalı : A54MS10.ROM. Bu dosyanın bir kopyasını başka bir diskette saklayın ve dosya ismini AMIBOOT.ROM olarak değiştirin. Acil durumlarda işimize yarayacak çünkü.

3. Sistem disketi ile sistemi açın ve şunları yazın:
AMIFL634 xxxxxx.rom

xxxxx.rom olan yere BIOS dosyasının ismini yazacaksınız.

4. �Y� tuşuna bastığınızda, güncelleme işlemi başlayacaktır. Programlama işlemi başarılı olursa, �Flash EEPROM Program Successful� mesajı görünecektir. Bir tuşa bastığınızda sistem yeniden başlayacaktır. İşte bu kadar.


AMIBOOT.ROM dosyasının nasıl kullanılacağını, BIOS Kurtarma bölümünde bahsettik.

INTEL Anakartlar

Intel, hemen hemen tüm yeni anakartlarında Phoenix BIOS kullanıyor. Phoenix BIOS, başta da belirttiğimiz üzere, genelde markalı PC�lerde kullanılan bir BIOS markası. Ve Phoenix BIOS, anakartınızın markasını belirleyebileceğiniz kod numaraları da sunmuyor. Ama, eğer INTEL marka anakarta sahipseniz, açılışta INTEL anakarta sahip olacağınız gösteren koskocaman bir logo ile karşılaşacaksınız. Modelini ise �CTRL+ALT+EXC� tuş kombinasyonunu kullanarak POST ekranına geçtiğinizde en üstte göreceksiniz.
INTEL, BIOS Güncelleme olayında diğer markalara göre biraz daha değişik bir yol izliyor. Örneğin tek dosya indiriyorsunuz, ve bu dosyayı açtığınızda, karşınıza bir kaç dosya çıkıyor. Ve bunların bazıları tekrar açılıyor. Bakalım nasılmış…

1. Önce sistemi boot edebilecek bir disket hazırlamamız gerekiyor. Bunun için Win9x kullanıyorsanız, disket sürücünüze boş bir disket koyup, Başlat-Programlar-MS-DOS komut istemi yolunu izleyip, format a:/q/s komutunu verin. Bu şekilde bir sistem disketimiz olmuş oldu. PC�yi bu disket ile açmamız gerektiğinden, BIOS�a girip BOOT menüsünden, boot sırasında birinciliği disket sürücünüze verin. Böylece sistemi disketten boot edebileceğiz.

2. Yukarıdaki kutucuktan, INTEL Anakartlar için olan BIOS dosyaları bölümünden, anakartınız için olan BIOS dosyasını çekin. Bu dosyayı sabit diskinizde ayrı bir dizine koyduktan sonra, üzerine çift tıklayın ki dosya açılsın. Çift tıkladıktan sonra �Bios.exe� ve �Mk_bootz.exe� adında iki dosya çıkacak.

3. �Bios.exe� dosyasına çift tıklayın açılan dosyaları diskete kopyalayın.İngilizce biliyorsanız, buraya açılan Readme.txt dosyasını okumanızda fayda var.

4. Yeni disketimiz ile sistemi açmadan önce, BIOS�a girip tüm ayarları bir kenara not etmenizde fayda var.

5. Intel bizim için farklı bir açılış disketi hazırlamış; ekrana gelen menüde Enter tuşuna basın.

6. �Update Flash Memory From a File� seçeneğini seçin.

7. �Update System BIOS� seçeneğini seçin.

8. Yeni BIOS dosyanızın ismi sorulacak. Buraya güncellenecek BIOS dosyasının ismini yazın. İşlem bitene dek bekleyin ve işlem bittiğinde disket sürücüden disketi çıkartarak bilgisayarı başlatın ve BIOS�a girin. Not aldığınız ayarları tekrar düzenleyin.
BIOS Güncelleme İçin İpuçları!
BIOS Güncellerken işinize yarayacak şöyle birkaç ipucundan bahsedelim:

1. BIOS Güncelleme işleminden önce, BIOS Güncelleme programı sizlere: �Kardeşim, bu dosya sizin sisteminizle uyuşmuyor� gibisinden bir mesaj verirse, eğer güncellemek istediğiniz dosyanın doğruluğundan eminseniz, bu mesajı es geçebilirsiniz.

2. Bazı anakartlarda, BIOS Güncelleme işleminden önce CPU Level1 ve CPU Level2 Cache�lerin BIOS�dan [Disabled] edilmesi önerilir. Zira L1 veya L2Cache de kalan bilgiler BIOS kopmasına neden olabilir ve BIOS�unuz kullanılmaz hale gelebilir.

3. Intel marka Flash ROM�a sahip bir anakartın BIOS�unu güncellerken, BIOS güncelleme esnasında bununla ilgili bir hata görebilirsiniz. Bu bir problem değil. Intel FLASH ROM�ların yapısından kaynaklana bir özellik. Intel marka FLASH ROM�ların Boot Block bölgesi yazma korumalı olduğundan bu mesaj belirir. Boot Block, sisteminizin açılması için gereken birkaç ufak bilgi içeriri ve güncellenmesi gerekmiyor.

4. BIOS�un Güncellendiğini Nasıl Anlarım? Böyle bu soru çoğumuzun aklına gelmiştir. Çoğu anakartta, �AWARD Moduler BIOS V.6.00 , copyright xxxx� yazan yerin hemen altında sırasıyla şu ifadeler bulunur :
Anakart Modeli - BIOS Versiyonu
Mesela, Asus CUSL2 Anakartında BIOS Güncelleme öncesi �ASUS CUSL2 ACPI BIOS Revision 1002� yazarken, BIOs�u güncelledikten sonra, �ASUS CUSL2 ACPI BIOS Revision 1003� yazdı. İşte buradaki 1003 rakamı, benim BIOS�u güncellediğimi gösteriyor. INTEL anakartlarda ise, en üstte bu versiyon belirtilir. Dediğimiz gibi, ifade standarttır : Anakart Modeli � BIOS Versiyonu. Eskisi ile yenisin karşılaştırdığınızda hemen olayı anlayabiliriz.

5. Ezberci olmayın! Anakartınızın üreticisinin talimatlarına uymanız sizin yararınıza olacaktır. Dikkat etmediğiniz en ufak bir nokta, size sorun yaşatabilir. Dolayısı ile okuyun…
Anakart Üreticilerini BIOS dosyaları için sunduğu direkt adresler ve programların adresleri:

ASUS : http://www.asus.com.tw/products/motherboard/bios.html
GigaByte: http://www.gigabyte.com.tw/support/mbbios_index.htm
Abit : http://www.abit-usa.com/english/down...pdate/main.htm
MSI : http://www.msi.com.tw/support/bios/main.htm
Soyo : http://www.soyousa.com/686bios.html
INTEL : http://support.intel.com/support/motherboards/desktop/
IWILL : http://www.iwillusa.com/support/Prod...sp?SupportID=8
FIC : http://www.fic.com.tw/techsupport/dr...earchbios1.asp
SpaceWalker (Shuttle) : http://www.spacewalker.com/english/download.htm
Tyan : http://www.tyan.com/support/html/bios_support.html
Kaynak:http://www.pclabs.gen.tr/

Asus Update ‘i Başlat >>> Programlar >>> ASUS >>> ASUSUpdate >>> ASUSUpdate yolunu izleyerek çalıştırıyoruz.



SUS UPDATE ile yapılan bios güncelleme işlemini güvenli kılmak için.

1. Her zaman en güncel sürümü kullanılmalıdır.
2. Bios güncelleme süresince işlemci veya sistem o/c yapılmamalıdır.
3. Bios güncelleme yapılmadan önce bios ayarları sıfırlanmalıdır.
4. NT veya XP işletim sistemlerinde yönetici olarak oturum açılmalıdır.
5. Windows altında çalışan tüm programlar kapatılmalıdır.
6. Çalışan Anti-virus uygulamaları kapatılmalıdır.
7. Bios güncellemesi tamamlandıktan sonra PC yeniden başlatılmalıdır.
8. Bilgisayar açılırken default bios ayarları yüklenmelidir.

Ana Menü

Asus Update anamenü aşağıdaki gibi karşımıza geliyor ve menüden istediğimiz bölüme next ile geçiyoruz.



Asus Update ile aşağıdaki işlemleri yapabiliyoruz.

• Save the current BIOS to file --- Mevcut BIOS’u dosya olarak kaydetmek.
• Download BIOS from internet --- BIOS Dosyasını internetten indirmek
• Update the BIOS from file ---- PC’deki mevcut bios dosyasını kullanarak güncellemek
• Update the BIOS from the Internet --- İnterneti kullanarak bios güncellemek
• Check BIOS information --- Bios hakkında bilgi
• Options --- Update ile ilgili bazi degisiklikler yapilir.

ASUS UPDATE İÇERİK

Save the current BIOS file

Kullandığımız BIOS sürümünü belirlediğimiz ad ve klasöre kopyalar.
Anamenüden Save the current BIOS file seçeneğini seçip next butonunu tıklarız. Aşağıdaki resimde bulunan ad kısmına bios dosyasına vermek istediğimiz ismi ve uzantıyı yazıp ,kaydet butonuna tıkladığımızda bios dosyamız oluşur.



Download BIOS from internet

Anakartımızla ilgili BIOS sürümlerini , Asus server’a bağlanarak bilgisayarımıza indirmemizi sağlar. Anamenüden Download BIOS from internet seçeneğini seçip next butonunu tıklarız. Açılan pencerede indireceğimiz sunucuya bağlanarak bios sürümlerinin listelenmesini sağlarız. İstediğimiz bios sürümünü seçip bilgisayarımıza kaydederiz.



Update the BIOS from file

Bilgisayarımızda daha önceden bulunan bios dosyasını güvenli bir biçimde yazdırmamızı sağlar.


ADIM 1 >>> Anamenüden Update the BIOS from file seçeneğini seçip next butonunu tıklarız.



ADIM 2 >>> Açılan pencerede bilgisayarımızda bulunan bios dosyasını seçerek , -AÇ- butonuna tıklarız.



ADIM 3 >>> Açılan pencerede bulunan FLASH butonuna tıklayarak yazma işlemini başlatıyoruz.



ADIM 4 >>> Başarı ile dosyamızı yazdıysak bir uyarı almadıysak ,aşağıdaki ekran görüntüsü oluşur.



Update the BIOS from the Internet

Anakartımızla ilgili BIOS sürümlerini , Asus server’a bağlanarak BIOS’u yazmamızı sağlar.

ADIM 1 >>> Anamenüden Update the BIOS from the Internet seçeneğini seçip next butonunu tıklarız.



ADIM 2 >>> İlgili sunucuyu seçip next butonuna tıklarız



ADIM 3 >>> Anakartımızla ilgili bios sürümleri karşımıza çıkar ve buradan next butonuna tıklarız



ADIM 4 >>> Açılan pencerede bios dosyamızı seçip, SAVE butonuna tıklarız.

ADIM 5 >>> BIOS yazma işlemi tamamlanır.

Check BIOS information

Bios ve anakartımız hakkında bilgi verir.



Options

2 secenek vardir.

BIOS Downgradable : Düşük BIOS sürümleri yüklenmesine izin verir.

Launch MyLogo application to replace system boot logo before flashing BIOS : BIOS yazılırken my logo uygulaması korunmaz.



Doğrudan üretici sitesinden indirebileceğiniz adres;

http://support.asus.com/download/download.aspx?model=Tools&SLanguage=en-us

DİKKAT :

ASUS UPDATE ile yapılan bios güncelleme işlemini güvenli kılmak için.

1. Her zaman en güncel sürümü kullanılmalıdır.
2. Bios güncelleme süresince işlemci veya sistem o/c yapılmamalıdır.
3. Bios güncelleme yapılmadan önce bios ayarları sıfırlanmalıdır.
4. NT veya XP işletim sistemlerinde yönetici olarak oturum açılmalıdır.
5. Windows altında çalışan tüm programlar kapatılmalıdır.
6. Çalışan Anti-virus uygulamaları kapatılmalıdır.
7. Bios güncellemesi tamamlandıktan sonra PC yeniden başlatılmalıdır.
8. Bilgisayar açılırken default bios ayarları yüklenmelidir.
Kaynak:http://www.cizgi.com.tr/
Alıntıdır

AFUDOS İLE BIOS GÜNCELLEMEK

AFUDOS Ami Biosları güncellemek için kullanılan dos altında çalışan bir
programdır. Anakartınızın Bios türünü bilmiyorsanız veya hangi program güncelleme ile yapılacağını bilmiyorsanız , anakartınızla ilgili download bölümünden öğrenebilirsiniz.

http://support.asus.com.tw/download/...Language=en-us


-İndirme linki

http://support.asus.com/download/dow...Language=en-us


Afudos program ile dosta bios yazmak için bir başlangıç disketi veya benzeri ortama hazırlanmış boot diskinin dosyalarının içine Afudos programı ve BIOS dosyası atılır. (Biz bu iş için disket sürücüyü seçtik) BIOS'tan ilgili boot ayarlarını yaptıktan sonra , sistemimizin belirttiğimiz ortamdan açılmasını bekleriz .


Sistem disketten açıldıktan sonra Afudos yazıp enter tuşladığımızda , Afudosun kullanım parametreleri gelecektir.

Usage: afudos /i [/o]

Örneğin bizim BIOS dosyamızın ismi P5ND2.ROM olsaydı .

--BIOS'u yazmak için ;

afudos /iP5ND2.ROM ile BIOS’u yazacağız.

--BIOS'u yedeklemek için ise ;

afudos /oP5yedek.rom ile BIOS'u yedekleyeceğiz.


1- BIOS'u yazmak için aşağıdaki resimde görüldüğü gibi bios dosyası P4C800B.ROM ve afudos /ip4c800b.rom ile yazılma işlemi başlatılmış .

Orjinal Boyutunda Açmak İçin ( 543x181 ve %3$sKB ) Buraya Tıklayın

2- BIOS yazma işlemi bittiğinde disket sürücü parametresi çıkıyor ve sistemimizi yeniden başlatıyoruz.

Orjinal Boyutunda Açmak İçin ( 541x252 ve %3$sKB ) Buraya Tıklayın


AFLASH İLE BİOS GÜNCELLEMEK

AFLASH programı Asus tarafından yapılan dos altında ,bios güncellemek için kullanılan bir programdır. Anakartınızın Bios türünü bilmiyorsanız veya hangi program güncelleme ile yapılacağını bilmiyorsanız , anakartınızla ilgili download bölümünden öğrenebilirsiniz.

http://support.asus.com.tw/download/...Language=en-us

-İndirme linki

http://support.asus.com/download/dow...Language=en-us

AFLASH programı ile dosta bios yazmak için bir başlangıç disketi veya benzeri ortama hazırlanmış boot diskinin dosyalarının içine AFLASH ve BIOS dosyası atılır. (Biz bu iş için disket sürücüyü seçtik) BIOStan ilgili boot ayarlarını yaptıktan sonra , sistemimizin belirttiğimiz ortamdan açılmasını bekleriz . Sistem açıldıktan sonra AFLASH yazıp enter tuşladığımızda aşağıdaki menu gelecektir.




1. Seçenek BIOS dosyasını mevcut ortama kaydeder ve yedekler.
2. Update BIOS Including Boot Block and ESCD ,Biosu yazmak için kullanılır.





Update BIOS Including Boot Block and ESCD = Boot Block ve ESCD dahil BIOS'u güncelle

Boot Block nedir, bilgisayarınızın açılabilmesi için bir takım algoritmalara sahip ve BIOS çipinde çok ufak bir yer kaplayan sistemcik. Dolayısı ile aslında bu bölümün güncellenmesi gerekmiyor. Ama BIOS hasar görürse Boot Block ile sistem açılabiliyor.

AFLASH kullanarak BIOS'u diske yazdırmak

Anamenüden 1. seçeneği seçersek bizden BIOS dosyasının kaydedileceği konum ve adını isteyecektir. Bunu (A:\XXX-XX.XXX) biçiminde yazdıktan sonra enter'a bastığımızda yedekleme işlemi tamamlanacaktr





AFLASH kullanarak BIOS’u Güncellemek

ADIM 1 >>> Anamenüden 2. seçeneği seçtiğimizde BIOS yazma işlemi ile ilgili Y/N onayını bekler.



ADIM 2 >>> Yazma işlemi le ilgili onay alındıktan sonra yazma işlemi başlar. Bir hata yoksa aşağıdaki görüntü oluşur. Klavyeden ESC basıp ana menüye dönmemizi ister. Yazma işlemi bitmiştir.




ADIM 3 >>> Bilgisayarı kapatıp veya resetleyip , BIOS ‘a gerekli olan bilgileri girmemizi ister.







AWDFLASH ile BIOS güncellemek

AWDFLASH Award Biosları güncellemek için kullanılan ,dos altında çalışan bir
programdır. Anakartınızın Bios türünü bilmiyorsanız veya hangi program güncelleme ile yapılacağını bilmiyorsanız , anakartınızla ilgili download bölümünden öğrenebilirsiniz.

http://support.asus.com.tw/download/...Language=en-us


-İndirme linki
http://support.asus.com/download/dow...Language=en-us

Hazırlanmış boot diskinin dosyalarının içine AWDFLASH programı ve BIOS dosyası atılır. BIOS'tan ilgili boot ayarlarını yaptıktan sonra , sistemimizin belirttiğimiz ortamdan açılmasını bekleriz .


Karşımıza DOS ekranı geldiğinde AWDFLASH yazıp enter tuşuna bastığımızda , program penceresi ekrana gelecektir.



BIOS dosyamızın ismini yazıp enter tuşuna bastığımızda bize BIOS yedeğinin alınıp alınmayacağını sorar. (eğer disket kullanıyorsak disketin dolması ihtimali var, dolu ise bir sorun oluşturmaz ,programdan çıkar) Biz Y seçeneğini seçip kabul edeceğiz.



Karşımıza gelen pencerede BIOS yedeğinin ismini yazıp enterı tuşladığımızda diske yazım işlemi başlar.




Bios dosyamızın yedekleme işlemi bittiğinde , Y/N ile devam edip etmeyeceğimizi bir kez daha sorar. Y tuşuna bastığımızda BIOS'a yazma işlemi başlar .



BIOS yazma işlemi bittiğinde disketi çıkartıp , F1 tuşuna bastığımızda sistem yeniden başlar .




ASUS EZFLASH İLE BİOS GÜNCELLEMEK


Asus EzFLASH Asus'un sadece disket ile gerçekleştirdiği bir uygulamadır. Disket sürücü içine ,indirilen bios dosyasının ismi her anakart modeli için herhangi bir isimle kaydedilir. Açılışta Alt+F2 ile EzFLASH programına giriş yapıp. İlgili dosyayı gördükten sonra enter tuşu ile yazım işlemini başlatıyoruz. Yazılım işlemi bittiğinde sistem kendini yeniden başlatıyor.
(Benim anakartım Award bios olduğu için AWDFLASH ile update yaptık )





Kaynak:http://www.cizgi.com.tr/

Alıntıdır