KİMYA-Bileşikler

BİLEŞİKLER

• Birden fazla elementin belirli oranlarda, kendi özelliklerini kaybedip oluşturdukları yeni saf maddeye bileşik denir.
• Bileşiğin tüm özelliklerini gösteren en küçük parçasına molekül denir.
• Bileşikler formüllerle gösterilir.İki tip formül vardır.

1. Kaba Formül(Basit Formül)
• Bileşiği oluşturan elementlerin cins ve oranını belirtir.
2. Molekül Formül(Gerçek Formül)
• Bileşiği oluşturan elementlerin cinsini, oranını ve sayısını belirtir.
Molekül formül Kaba formül
Glikoz C6H12O6 CH2O
Etan C2H6 CH3
Su H2O H2O

• Bazı elementlerin değerlikleri aşağıdaki gibidir.
+1 +2 +3 -1 -2 -3
H+ Be+2 Al+3 F- O-2 N-3
Li+ Mg+2 Cl- S-2 P-3
Na+ Ca+2 Br-
K+ Ba+2 I-
---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------
NH4+ (amonyum) NO2-
(nitrit) SO3-2
(sülfit) PO4-3
(fosfat)
H3O+ (hidronyum) NO3-
(nitrat) SO4-2
(sülfat) PO3-3
(fosfit)
ClO
(per klorit) CO3-2
(karbonat)
ClO2-
(klorit) MnO4-2
(manganat)
ClO3-
(klorat) C2O4-2
(okzalat)
ClO4-
(hipo klorat)
OH-
(hidroksit)
CN-
(siyanür)
CH3COO-
(asetat)
MnO4-
(permanganat)

• Değişken değerlik alan bazı elementler :
• Cu : +1 , +2 Fe : +2 , +3 Hq : +1 , +2 Sn : +2 , +4
Pb : +2 , +4 Mn , Cr vb...

• Bileşik yazımı:
1. Önce (+) değerlikli iyon, sonra (-) değerlikli iyon yazılır.
2. Sonra karşılıklı çaprazlanır.
X+m + Y-n  XnYm

Bileşiklerin İsimlendirilmesi

1. Metal – Ametal
• Okunuşu : Metal adı + Ametal adı + (-ür eki)
• Eğer ametal O(oksijen) ise oksit, S(kükürt) ise sülfür, N(azot) ise nitrür, P(fosfor) ise fosfür diye okunur.
• Farklı değerlik alan metalin adı değerliğiyle belirtilir.
• Örnekler :
NaCl Sodyum klorür
KBr Potasyum bromür
MgO Magnezyum oksit
BeCl2 Berilyum klorür
BaBr2 Baryum bromür
H2O Hidrojen oksit
MgBr2 Magnezyum bromür
BaCl2 Baryum klorür
CaO Kalsiyum oksit
NaF Sodyum florür
FeO Demir (II) oksit
MgS Magnezyum sülfür
BeBr2 Berilyum bromür
Cu2O Bakır (I) oksit
CuO Bakır (II) oksit
NaI Sodyum iyodür
CaCl2 Berilyum klorür
NaBr Sodyum bromür
HCl Hidrojen klorür
BaS Baryum sülfür
HF Hidrojen florür
K2S Potasyum sülfür
Fe2O3 Demir (III) oksit
HBr Hidrojen bromür
CaS Kalsiyum sülfür
Na2S Sodyum sülfür
H2S Hidrojen sülfür
K2O Potasyum oksit
KCl Potasyum klorür
Na2O Sodyum oksit



2. Ametal – Ametal
• Okunuşu : 1. sayı + 1. ametalin adı + 2. sayı + 2. ametalin adı
• 1 – mono 2 – di 3 – tri 4 – tetra 5 – penta
6 – hegza 7 – hekta 8 – okta 9 – nona 10 – deka
• 1. ametalin sayısı(1. sayı) 1 ise “mono” diye belirtilmez.
• Örnekler :
NO Azot mono oksit
NO2 Azot di oksit
NO3 Azot tri oksit
N2O Di azot mono oksit
N2O3 Di azot tri oksit
N2O5 Di azot penta oksit
CO Karbon mono oksit
CO2 Karbon di oksit
SO2 Kükürt di oksit
SO3 Kükürt tri oksit
P2O5 Di fosfor penta oksit


3. Metal – Kök
• Okunuşu : Metalin adı + Kökün adı
• Örnekler :
Na2SO4 Sodyum sülfat
Na3PO4 Sodyum fosfat
KNO3 Potasyum nitrat
K2SO4 Potasyum sülfat
KMnO4 Potasyum permanganat
K2MnO4 Potasyum manganat


4. Kök – Kök
• Okunuşu : 1. Kökün adı + 2. Kökün adı
NOT : Genelde (+) yüklü kök olarak sadece NH4(amonyum) kullanılır.Buna göre Bütün kök – kök bileşikleri de amonyum ..... şeklinde okunur.
• Örnekler :

NH4NO3 Amonyum nitrat
(NH4)2SO4 Amonyum sülfat
(NH4)2SO3 Amonyum sülfit
(NH4)3PO4 Amonyum fosfat
(NH4)2OH Amonyum hidroksit
(NH4)2CO3 Amonyum karbonat

SÜPERSİN KANIMCA